در شهر قم حوزههای علمیه مختلفی به تدریس علوم دینی مشغولند و وظیفه تربیت دانشجویان علوم دینی را بر عهده دارند، ولی در میان آنها، «جامعة المصطفی العالمیه» یا دانشگاه بینالمللی المصطفی به عنوان یک مرکز دانشگاهی، به گسترش مبانی اعتقادی تشیع مشغول است. تحصیل در جامعة المصطفی،که جذب دانشجویانی از سراسر جهان را به عنوان یکی از رسالتهای خود در نظر گرفته و هم اکنون، میزبان صدها دانشجو از چندین کشور جهان است،بسیار مثمر ثمر واقع شده است.فعالیتهای جامعه المصطفی العالمیه توانسته است در دهههای اخیر، بازخوردهای خوبی در زمینه شناساندن چهره واقعی اسلام و تشیع به مردم جهان به خود جلب کند.
معرفی
پایهگذاری این مرکز علمی را باید به ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 مربوط دانست. پیش از انقلاب اسلامی، طلاب غیر ایرانی کمی در قم به تحصیل علوم دینی و مبانی اعتقادی تشیع مشغول بودند. پس از پیروزی انقلاب، شورایی به نام «شورای سرپرستی طلاب غیر ایرانی» در حوزه علمیه قم تاسیس شد تا به تحصیل طلاب غیر ایرانی و گسترش اعتقادات شیعی در کشورهای مختلف جهان، بیش از پیش توجه شود. در سال 1986 نام این مرکز پس از برخی اصلاحات، به «مرکز جهانی علوم اسلامی» تغییر کرد و به تدریس علوم دینی به شیوه سنتی حوزههای علمیه شیعی مشغول شد. ولی در نهایت در سال 2008، مرکزی که امروز به عنوان جامعه المصطفی العالمیه شناخته میشود، شروع به کار کرد. تاسیس این دانشگاه دینی با هدف رشد هر چه بیشتر مراکز علمی برای پاسخگویی به نیازهای جهان معاصر صورت گرفت. هماکنون جذب دانشجو در سه کلانحوزه دانشی علوم اسلامی، علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و زبانی در این مرکز صورت میگیرد. نظام آموزشی این دانشگاه به شکلی تنظیم شده که هم با نظام حوزوی و هم با نظام دانشگاهی (مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا) انطباق داشته باشد. بدین ترتیب بر اساس دروسی که هر کدام از طلاب میگذرانند و نمراتی که به دست میآورند، مدرکی مانند مدارک دانشگاهی به آنان اعطا میشود که مورد تایید مراکز علمی معتبر جهانی است. اتحادیه دانشگاههایجهان اسلام (FUIW)، اتحادیهٔ بینالمللی دانشگاهها (IAU)، اتحادیهٔ بینالمللی رؤسای دانشگاهها (IAUP)، اتحادیهٔ دانشگاههای آسیا و اقیانوسیه (AUAP)، اتحادیهٔ دانشجویانجهاناسلام (Rohama) از جمله سازمانهای علمی است که جامعة المصطفی در آنها عضویت دارد. به نوشته سایت جامعة المصطفی، این مرکز تا سال ۱۳۹۴ بیش از ۵۰۰۰۰ دانش پژوه مرد و زن را از ۱۲۲ ملیت، تحت تعلیم و تربیت خود داشته که حدود ۲۵۰۰۰ نفر از آنان دانش آموخته شدهاند.جایگاه بینالمللی جامعه المصطفی العالمیه
این موسسه آموزش عالی یکی از مراکز اصلی گسترش معارف تشیع در جهان به شمار میرود.شعبههای مختلف این موسسه، با شناسایی افراد علاقمند به تحصیل در علوم دینی، آموزشهای اولیه را به آنان ارائه میدهد و در صورتی که آنان به فراگیری سطوح عالیتر علاقه داشته باشند، آنان را به ایران اعزام میکند. جامعة المصطفی حدود 40 هزار طلبه خارجی و 40 هزار فارغالتحصیل دارد. این افراد از 122 ملیت در این مرکز حضور یافتهاند. آموزشهای مرکز در 2500 موضوع درسی ارائه میشود و طلاب غیر ایرانی و خانواده آنها، میتوانند همزمان با بهرهمندی از خدمات آموزشی، از تسهیلات و خدمات اقامتی در ایران نیز استفاده کنند. با وجود آن که مخاطبان اصلی جامعة المصطفی طلاب غیر ایرانی هستند، امکان پذیرش دانشجوی ایرانی، حداکثر تا 10 درصد ظرفیت این مرکز وجود دارد. هرچند جامعة المصطفی مرکزی برای معرفی و آموزش عقاید شیعی است، ولی طلاب اهل سنت نیز از امکان حضور در آن برخوردارند. تولیدات پژوهشی و آموزشی جامعة المصطفی به زبانهای فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، روسی، اردو، آذری، ترکی استانبولی، هوسا، سواحیلی، بنگالی، تاجیکی درکشورهای انگلستان، اندونزی، مالزی، لبنان، هند، پاکستان، افغانستان و تایلند چاپ و منتشر میشود. این مرکز آموزشی در حین قرار گیری در لیست کشور عراق در بین دانشگاه های نفقه الخاصه،بستری مناسب برای دانشجویان عراقی میباشد.این دانشگاه با توجه به امکانات مناسبی که داراست،از بهترین اساتید اسلامی از تمام جهان در آنجا مشغول تدریس و تحصیل می باشند.لیست رشته های دانشگاه جامعة المصطفی
پژوهشگاه
کلام و مذاهب، فلسفه و عرفان، قرآن و حدیث، تاریخ، فقه و اصول، مهدویت، مطالعات اجتماعی و ارتباطات، اندیشه سیاسی و انقلاب اسلامی، مطالعات آفریقا و عربی، مطالعات جهانی، مطالعات آسیا و اقیانوسیه، شیعیان، حوزههای علمیه و روحانیت، آسیا و اقیانوسیه، ادیان ابراهیمی، ادیان شرق و فرق نوپدید از جمله گروههای پژوهشی پژوهشگاه بین المللی المصطفی است.دانشکدهها
- دانشکده قرآن و حدیث
- دانشکده مطالعات اسلامی
- دانشکده فقه و حقوق
- دانشکده اخلاق و تربیت اسلامی
- دانشکده فلسفه و کلام
- دانشکده زبان و ادبیات
مراکز وابسته
- پژوهشگاه بینالمللی المصطفی
- مجتمع عالی فقه (مدرسه حجتیه)
- دانشگاه مجازی امام خمینی
- مدرسه المهدی
- مدرسه بنتالهدی
- انتشارات بینالمللی المصطفی