داروسازی یکی از شاخه‌های علوم پزشکی است که در ایران زیر نظر وزارت بهداشت است و به مطالعه داروها، ترکیبات شیمیایی، اثرات آن‌ها بر بدن انسان و نحوه تولید و تجویز آن‌ها می‌پردازد. این رشته ترکیبی از علوم پایه، شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی است که نقش مهمی در بهبود سلامت جامعه دارد.
معرفی
رشته داروسازی قدمتی طولانی دارد و به دوران باستان بازمی‌گردد. در گذشته، افراد با استفاده از گیاهان دارویی به درمان بیماری‌ها می‌پرداختند. با پیشرفت علم و فناوری، این دانش به یک رشته تخصصی تبدیل شد و امروزه به عنوان یک حوزه مهم در علوم پزشکی شناخته می‌شود.وفقیت را بررسی کند. این رشته در ایران و بسیاری از کشورهای جهان در مقطع دکترای حرفه‌ای ارائه می‌شود.
گرایش ها
داروسازی، صنعتی است که در زمینه دارو درمانی برای مداوای یک بیمار به عنوان متداول‌ترین شیوه در دنیا با بیماران و مردم مرتبط می‌گردد. یک داروساز در داروخانه باید بر روی همهٔ نسخه‌های پزشکان نظارت کند و تأیید کند که نسخه برای بیمار از نظر سن، وزن، تداخلات و تناسب با بیماری مناسب است و با مهر و امضا تأییدیه خود را ثبت کند و در صورت نادرستی با پزشک تماس بگیرد یا مسئولیت آن را نپذیرد و از پذیرش آن خود داری کند.
داروساز در صورت ناکام بودن رژیم دارو درمان باید دلایل عدم موفقیت را بررسی کند.داروسازی دارای گرایش های تخصصی مختلفی می باشد که میتوان طرح های تحقیقاتی را پیرامون هر کدام از این گرایش ها یا ترکیبی از این گرایش ها تعریف کرد. از این گرایش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
گرایش های تخصصی رشته داروسازی
داروسازي داراي گرايش هاي تخصصي متعددي مي باشد كه برگرفته از ماهيت چند بعدي اين رشته و ارتباط تنگاتنگ آن با علوم پايه نظير شيمي، زيست شناسي، فيزيك، ریاضی و علوم باليني مي باشد. میتوان به جرات از این علم به عنوان یکی از وسیع ترین علوم در جهت انجام کارهای پژوهشی نام برد.داروسازی دارای گرایش های تخصصی مختلفی می باشد که میتوان طرح های تحقیقاتی را پیرامون هر کدام از این گرایش ها یا ترکیبی از این گرایش ها تعریف کرد. از این گرایش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
فارماسیوتیکس
این رشته با عنوان رشته تخصصي”داروسازي” شناخته مي شود، که هدف تبديل مواد موثره دارويي به يك شكل دارويي مناسب و قابل مصرف توسط انسان مي باشد، به گونه اي كه پس از مصرف دارو توسط بيمار حداكثر مقدار ماده موثره دارويي بتواند در دسترس عضو يا اندام هدف قرار گيرد. آشنايي با روش هاي ارزيابي كيفيت فرمولاسيون هاي دارويي، سامانه هاي نوين و پيشرفته دارورساني، شرايط مناسب نگهداري و بسته بندي هاي دارويي و نيز توجه به مدل هاي ارزيابي ويژگي هاي فارماكوكينتيكي داروها در بدن انسان از جمله مهارت هايي است كه میتوان با انتخاب طرح تحقیقاتی خود در آن حیطه کسب کرد که مي توانند نقش پويايي در ارتقا كيفي صنعت دارويي كشور ايفا نمايند.
فارماکولوژی
عمده تمركز کارهای تحقیقاتی در این گرایش بر روي بررسي اثرات و عوارض داروها بر اساس مطالعات in vitro و يا in vivo مي باشد. دانشجویان با انجام کار تحقیقاتی در این حیطه با جديدترين روش هاي تعيين دوزهاي موثر تركيبات دارويي، مكانيسم اثر آن ها، روش هاي پيشرفته مدلسازي اثرات مورد انتظار داروها در حيوانات و نيز سطح سلول ها و اندام هاي هدف آشنا مي گردند.
فارماکوگنوزی
یکی از غنی ترین گرایش های داروسازی جهت انجام طرح های تحقیقاتی می باشد. در اين رشته تخصصي، محققین به کشف و ارزیابی اثر درمانی مواد موثره ی گیاهان می پردازند. كسب دانش لازم در شناسايي گياهان دارويي، اجزايي از آن ها كه داراي خاصيت دارويي مي باشد، استخراج و شناسايي مواد موثره موجود در قسمت هاي مختلف گياهان و …. از جمله مهارت هايي است كه دانشجویان در حین انجام کار تحقیقاتی در این حیطه با آن ها آشنا می شوند.
شیمی دارویی
از پايه اي ترين گرايش هاي تخصصي داروسازي محسوب مي گردد. هدف اصلي در اين گرایش آگاهي از ساختار شيميايي تركيبات دارويي و گروه هاي عاملي فعال موجود در ساختمان آن ها است. دانشجویان در حین انجام طرح های تحقیقاتی در این حیطه با كسب مهارت در زمينه تجزيه و تحليل واكنش هاي شيميايي و ارتباط نوع ساختار شيميايي آن ها با فعاليت هاي بيولوژيك بدن انسان می توانند نسبت به طراحي، استخراج و شناسايي مواد موثره دارويي اقدام نمايند. دانشجویان همچنین در طی مراحل انجام کارهای تحقیقاتی از توانمندي هاي لازم براي كار با ابزارهاي پيشرفته آزمايشگاهي و دستگاه هاي متعدد آناليز داروها نيز برخوردار مي شوند.
بیوتکنولوژی دارویی
دانشجویان با انجام طرح تحقیقاتی در این گرایش میتوانند با مهارت لازم براي بهره برداري از علوم سلولي-مولكولي، ميكروبيولوژي و ژنتيك جهت ساخت و توليد انبوه مواد موثره دارويي آشنا گردند. همچنین با بهره برداري از ميكروارگانيسم هايي نظير باكتري ها و قارچ ها به عنوان كارخانجات طبيعي توليد داروها و يا به كارگيري ميكروارگانيسم ها در مهار و كنترل بيماري نیز آشنا شوند.
داروسازی بالینی
دانشجویان در این گرایش می توانند به انجام کارهای تحقیقاتی بالینی بسیار متنوعی بپردازند که می توان به ارزیابی اثر فرآورده های دارویی تهیه شده توسط دیگر حیطه ها در بالین، پايش اثرات و عوارض داروها در بيماران، شناخت تداخلات رايج و مهم دارويي شامل تداخلات دارو – دارو، دارو – غذا و دارو– بيماري، راه هاي پيشگيري يا كنترل آن ها و همچنين روش هاي تنظيم دوزهاي مناسب دارويي و …. اشاره کرد.
سم شناسی
دانشجویان با انجام طرح تحقیقاتی در این گرایش با روش هاي رايج آزمايشات in vivo و in vitro جهت ارزيابي اثرات و عوارض سمي مواد در سطح سلولي و اندام ها، كه از جمله مراحل بسيار مهم در مطالعات فارماكولوژيك پيش از ورود دارو به عرصه هاي كارآزمايي هاي بالينی (clinical trials) مي باشند، آشنا مي شوند.
از دیگر گرایش های داروسازی می توان به نانوفناوری دارویی، داروسازي هسته اي يا راديوفارماسي، کنترل دارو و اقتصاد و مديريت در داروسازی اشاره کرد. لازم به ذکر است که اکثریت طرح های تحقیقاتی در رشته ی داروسازی ترکیبی از چند گرایش تخصصی این رشته می باشد.
دانشگاه های برتر در رشته داروسازی در ایران
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی مازندران
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
سخن آخر
علت حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد ناموفق بودن شیوه مداوای یک بیمار، به دارو مربوط می‌شود؛ یعنی کیفیت دارو، انتخاب نوع دارو و نحوه استفاده از دارو است. این که بیمار دارو را با چه مواد غذایی یا داروهای دیگر استفاده می‌کند می‌تواند اثر دارو را تضعیف کند، و این وظیفه یک داروساز است که علت را تشخیص دهد و در این زمینه پزشک معالج را راهنمایی کند.پس داروسازی یکی از رشته های مهم در این دنیا می باشد.اگر تمایل دارید در ایران در این رشته تحصیل کنید با ما تماس بگیرید.
